Altın bileziklerimiz

Bu hafta altın bileziklerimizden bahsedeceğim. Ama bu altın, maden olarak değil de en az onun kadar kıymetli olan değerlerimizden bahsedeceğim. Bizde deyim olarak da kullanılır. Gençlerimize ve çocuklarımıza öğüt olarak veririz; “Aman çocuklar çalışın bir altın bileziğiniz olsun. İlerde ihtiyacınız olursa kullanırsınız” diye. Bu altın bilezikler deyimi, yeri gelir bir diploma, bir yetenek, bir meslek için kullanılır.
Biz bu anlamdan çıkarak, kişiler bazında kullanılan altı bilezik deyimini, biraz genişleterek ülkemiz için yorumlayalım istedim bu hafta. Şöyle bir düşündüm, “Ülkemizin altın bileziklerine birkaç örnek verebilir miyiz, bu değerleri iyi kullanabiliyor muyuz, yoksa heba mı ediyoruz?” diye. Bazı ülkeleri düşündüm, petrol ülkelerini, ellerinde bir kaynak var ama kullanamıyorlar. Bugün petrol üreten ülkelerin durumu belli, eğer petrol o ülkelerin altın bileziğini temsil ediyorsa; altın bileziklerini çaldırmışlar diye düşünüyorum. Bu açıdan baktığımızda da petrol kadar olmasa da bizim de pek çok altın bileziğimiz var. Örneğin Türkiye, yıllık ortalama üretimiyle fındık (350 bin ton), incir (275 bin ton), kayısı (320 bin ton), kiraz (245 bin ton), ayva (80 bin ton) ve narda (73 bin ton) dünyada ilk sırada bulunuyor. Yılda 650 bin tonluk üretimiyle nohutta, 1 milyon 750 bin tonla salatalıkta ve 4 milyon tonla karpuzda dünya ikincisi konumunda bulunan Türkiye, domates (8 milyon ton), mercimek (560 bin ton), patlıcan (970 bin ton) ve yeşilbiberde (1 milyon 760 bin ton) üçüncü sırada yer alıyor. Ama bu tarım ürünlerinin fiyatlarını belirlemede, değerlendirerek satmada çok etkin değiliz. Hadi diyelim ki bunlar tarım ürünleri, saklayamıyoruz, pazarlayamıyoruz, çabuk bozuluyor. Onun için de bu ürünlerin uluslararasındaki fiyatlarını belirleyemiyoruz. Peki yer altı kaynaklarımıza bakalım. Eskişehir’imizi ilgilendiren bor madenlerimiz var. Dünya toplam bor rezervinin yüzde 63’ü Türkiye’de bulunmaktadır. Türkiye’nin bor madenlerinin rezerv ömrü 412 yıl iken, dünyanın ikinci büyük rezerv ülkesi ABD’nin bor rezervleri 76 yıllık ömre sahiptir. Dünya rezervleri ve bu rezervlerin tüketim artış hızları göz önünde bulundurulduğunda 50-80 yıl sonra ülkemiz bor yataklarının dünyadaki tek bor kaynağı olma ihtimali yüksektir. Ama teknolojik olarak değerlendiremediğimiz için bu değerimizi de hammadde olarak diğer ülkelere satmaktayız.
Bu örnekleri daha da çoğaltabiliriz. Bizim burada vurgulamak istediğimiz; Bu değerlerimizi, altın bileziklerimizi değerlendirebiliyor muyuz. Bu değerler bizim geleceğimiz. Tarımda pek çok, yer altı kaynaklarında, keza hizmet sektöründe, turizmde pek çok değerlendirebileceğimiz, geleceğimizin teminatlarını, çok iyi değerlendirdiğimiz söylenemez. Bu konularda acilen kısa dönemli değil uzun dönemli önlemleri almamız gerekir diye düşünüyorum.
Altın bileziklerimize sahip çıkalım, yoksa bu bilezikleri kolumuzdan çalacak o kadar çok hırsız var ki çevremizde. Bir an evvel önlemini alalım.