Hüzünlü kozmonot

Bu köşeden sıklıkla belirtmişimdir; 21.yüzyılın en önemli gündem maddesi küresel iklim değişiklikleri. Nüfus artışının paralelinde, her geçen gün biraz daha da artan gıda, enerji ve su talebinin karşılanmasını, küresel iklim değişiklikleri biraz daha da zorlaştırıyor. Diğer taraftan küresel iklim değişikliklerine bağlı doğal afetlerin etkileri her geçen gün biraz daha artıyor. Bu afetler yüzünden çok sayıda insan hayatını kaybediyor, yerleşim yerleri yaşanmaz hale geliyor. Bunun günümüzdeki en önemli sonuçları giderek artan bölgesel çatışmalar, terör ve tüm bunlara bağlı olarak her geçen gün artan terör olayları.
 
Geçen haftalarda belirtmiştim. UNHCR (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği) geçen yıl içinde dünya genelinde mülteci sayısının 60 milyona çıkarak tarihin en yüksek seviyesine ulaştığını rapor etti. Aslında mülteci hukukunun en önemli uluslararası resmi belgesi Mültecilerin Statüsüne İlişkin 1951 Sözlesmesi’ne göre bilinen tanımıyla mülteci, “ırkı, dini, milliyeti, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm göreceği konusunda haklı bir korku taşıyan ve bu yüzden ülkesinden ayrılan ve korkusu nedeniyle geri dönemeyen veya dönmek istemeyen kişidir”. Bu sözleşmenin yürürlüğe girmesinin üzerinden geçen süre içinde özellikle son yıllarda mülteci hareketinin nedenleri değiştiği için UNHCR, savaştan ve savaşla bağlantılı şartlardan kaçan ve ülkeleri tarafından korunamayan ya da korumak istemeyen kişilerin uluslararası korumaya muhtaç olduğunu ve mülteci olarak kabul edilmeleri gerektiğini düşünmektedir. Yani savaştan, savaşların sonuçlarından veya açlık ve evsizlik gibi şartlardan kaçan kişiler de mülteci sayılmaya başlanmıştır. Bu yaklaşımın paralelinde UNHCR, mülteci sayısının küresel iklim değişikliklerine bağlı olarak önümüzdeki yıllarda daha da artacağını ifade ediyor. Sonuçta yine savaşların, artan terör olaylarının, mülteci sorunlarının gölgesinde, bunların giderek artmasına neden olan küresel iklim değişiklikleri ve küresel iklim değişiklikleriyle mücadele çıkıyor yolumuz. Amerikan Başkan Yardımcısı Joe Biden’in ifade ettiği gibi “ulusal güvenliğimizle küresel iklim değişiklikleri arasında ciddi bir ilişki” var. Özetle her koşulda 21.yüzyılın en önemi gündem maddesi küresel iklim değişiklikleri...
 
---------------------
 
Mülteci sorununu anlamak, çözüm üretmek için gerçeklere bakmak yeterli değil bana göre... Mülteci sorunu sayılardan da ibaret değil... Yapılması gereken en önemli şey, insan hikayelerine kulak vermek. Son iki haftada yazdığım yazılarda insan hikayeleri aktarmıştım size. Bu hafta da bunu sürdüreyim, bugünkü yazımı yine mülteci sorununa ilişkin Deutsche Welle’de okuduğum bir başka insan hikayesiyle sonlandırayım. Bu hikaye uzaya giden, pek çoğumuzun bildiği Suriyeli kozmonot Muhammed Faris’e ait... 64 yaşındaki Faris Suriye'nin ilk kozmonotu sıfatıyla 22 Temmuz 1987'de uzaya fırlatılmış ve yaklaşık sekiz gün sonra yeryüzüne dönmüş. Suriye'de törenlerle karşılanmış, adı sokak ve okullara verilmiş. 2011 yılında Suriyeliler rejime karşı ayaklanana kadar okul ve üniversitelerde ders vermiş.
 
“Hürriyet ve gelecek nesiller için daha iyi bir hayat talebiyle başlatılan barışçı gösterilere tanık oldum” diyor. 
 
Bir zamanların kozmonotu dört yıl önce ülkesini terk etmeye karar vermiş, oğlu Mir Bonn'da yaşıyor olmasına rağmen Faris Almanya'ya gitmeyi aklından bile geçirmemiş, topraklarından uzak düşmemek için İstanbul'da kalmış. Şimdi İstanbul'da mülteci hayatı sürdürüyor. Faris uzaydan bahsederken adeta kendinden geçiyor.
 
“Hayatın değeri uzaydayken daha iyi anlaşılıyor. Yeryüzündeki en güzel varlığın insanlık olduğunu fark ediyorsunuz” diyor.
 
Muhammed Faris'in hemşerilerinin kaderine ne kadar üzüldüğü gözlerinden okunuyor.
 
“Suriyeli memleketini sever. Hiçbir zaman kendiliğinden toprağını bırakıp gitmez. Çocuklarını bombalardan korumaya çalışıyorlar. Uzaydan baktığımda, yeryüzünde sınır görmedim. Mültecilerin temel ihtiyaçlarına sırt çevrilmesi beni üzüyor” diyor.
 
Sözlerini;
 
“Dünyada insandan değerli varlık olamaz”
 
diyerek noktalıyor, İstanbul’daki hüzünlü kozmonot...